Cayma Hakkının İstisnaları
Cayma hakkı ile ilgili olarak bir önceki makalemizde cayma hakkından, nasıl cayma hakkının kullanılabileceğinden bahsetmiştik. Bununla ilgili olarak Cayma Hakkı Nedir? konulu makalemizi inceleyebilirsiniz.
Cayma Hakkının İstisnasına Genel Bakış
Cayma hakkı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Mesafeli Sözleşmeler” başlıklı 48. maddesinin 4. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre;
6502 sayılı Kanunun 48. maddesinin 4. fıkrası;
(4) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. (…)
şeklinde cayma hakkı kanunda hüküm altına alınmıştır.
Maddenin uygulanmasına yönelik Ticaret Bakanlığının yayımladığı “Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği” cayma hakkıyla ilgili uygulayıcı hükümleri düzenlemektedir. Bununla birlikte adı geçen yönetmelik cayma hakkının istisnalarına da yer vermiştir. Burada istisnadan kasıt cayma hakkının kullanılamayacağı durumların belirlenmesidir.
Cayma Hakkının İstisnalarına Detaylı Bir Bakış
Ticaret Bakanlığının yürürlüğe koyduğu Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin “Cayma Hakkının İstisnaları” başlıklı 15. maddesinde istisnalar açıkça bentler halinde listelenmiştir.
Biz de bu makalede madde madde bu istisnaları açıklayacağız.
a)Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
Burada kast edilen şey fiyatı satıcının elinde olmayan sebeplerle zorunlu olarak değişen mal ve hizmetlerdir. Örnek olarak yurt dışından döviz ile gelen mallar örnek verilebilir.
b)Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.
Özel olarak üretilen mallar, müşterinin adının üzerine yazılan kupa, tişört gibi ürünler örnek verilebilir. Burada malın kişiye özgü ve kişiler kullanım amaçlı olması sözleşmeden cayma hakkının kullanılamaması için yeterlidir.
c)Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
Paket servis uygulamalarından alınan market ürünleri örnek verilebilir. Süt, yumurta, peynir vb. ürünler örnek olarak gösterilebilir.
ç)Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.
Diş macunları veya diş fırçaları bu maddeye örnek olarak verilebilir. Sonuçta kimse başkasının açmış olduğu bir diş fırçasını alıp kullanmak istemez. Dolayısıyla satıcı da bu fırçayı iade aldığında başkasına satamayacağından iade almaz. Bu da cayma hakkının istisnalarından biridir.
d)Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.
Paketli satılan kitaplar, bilgisayar sarf malzemeleri (yazıcı kartuş ve tonerleri vb.) cayma hakkının istisnalarındandır. Cayma hakkı kullanılıp iade yapılamaz.
e)Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.
Abonelik yapmadan sipariş edilen dergi ve gazete gibi süreli yayınlar cayma hakkı istisnası kapsamındadır. İade edilemez. Lakin abonelik sözleşmesi ile alınan dergilerde Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği de uygulandığından bu konu ayrıca daha sonradan bir makale ile size aktarılacaktır.
f)Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler.
Bu maddeye örnek olarak otel-pansiyon rezervasyonları ile uygulamalardan araç kiralama hizmetleri örnek verilebilir.
g)Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler.
Ödemenin yapılmasından itibaren anında teslim edilen hizmetler olarak online eğitimler ve kurslar örnek verilebilir. Gayrimaddi mallardan kasıt uygulama kullanma hakları, uygulama satın alımları, elektronik kitaplar vb. örnek verilebilir.
ğ)Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
Bir yazılım yaptırmak, bir uygulama yaptırmak, bir sözleşme kapsamından cayma hakkı süresi sona ermeden firmalardan talep ettiğiniz ve onayınızla firmanın yapımına başladığı yazılım, tasarım vb. diğer her türlü hizmet örnek verilebilir.
Görüldüğü üzere cayma hakkının istisnaları biraz geniş görünse de verilen hizmet ve sunulan mal çeşitliliği göz önüne alındığında her alışveriş için bu istisnanın uygulandığını söylemek doğru olmaz. Sonuçta internetten aldığınız bir saati, bir kıyafeti cayma hakkı süresi içinde iade edebilir, sözleşmeden cayabiliriz.
Aman Dikkat!
Bu cayma hakkı istisnası sadece alıcı tarafın Tüketici olması durumunda geçerlidir. Ticari olarak yeniden satmak için aldığınız mal ve hizmetler ile satmak için ürettirdiğiniz mallar ve diğer hizmetler 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değildir. Bu gibi iş ve işlemler Ticaret ve Borçlar kanunları hükümlerine göre yürütülür. Alıcı ve Satıcı olarak iki tarafından ticari amaçlarla gerçekleştirdiği sözleşmelerde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri geçerlidir. Tüketici mevzuatı hükümleri uygulanmaz.
Sonuç olarak konuyu detaylıca size aktarmaya çalıştık. Eksik ve hatalı gördüğünüz yerleri bize bildirerek makalenin herkese faydalı olmasını sağlayabilirsiniz. Konuyla ilgili makalenin altındaki yorum alanında yorum yapabilirsiniz.
Bir sonraki Tüketici Bilinçlendirme Serisi makalesinde görüşmek üzere.
- Tüketici Bilinçlendirme Serisi sadece Dem Blog’da yayımlanmıyor, ayrıca Dem Yazılım’ın Instagram, Twitter, LinkedIn ve Facebook hesaplarında da yayımlanıyor. Yakında zamanda YouTube içerikleri de sizlerle olacak.
Sevgi ve saygılarımızla…
